Маҷаллаи Сафо
Шеъру адаб
Чеҳра
Маслиҳати муфид
Номаҳо
БАХТНОМАИ МИЛЛАТ
Тавре маълум аст, чанде пештар ҳамаи сокинони кишвари азиз шоҳиди он гардидем, ки дар саросари мамлакатамон 33-юмин солгарди Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сатҳи баланду бошукӯҳ пешвоз ва ҷашн гирифта шуд.
Пеш аз ҳама бояд қайд намуд, ки дастовардҳои дар тули 33-соли охир ноилгардидаи мардуми шарифи тоҷик ба осонӣ наомада, аз меҳнати шабонарӯзии халқ ва пеш аз ҳама аз сиёсати пешгирифтаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон вобастагии калон дорад.
Натиҷаи ғамхорӣ нисбати халқи худ, дилсӯзӣ барои ободонии Ватан, гиромӣ доштани ваҳдати миллӣ аз ҷониби Пешвои миллат аст, ки кишвари азизамон рӯз аз рӯз зебову обод ва соҳиби дастовардҳои бузург гардида, дар арсаи байналмилалӣ низ мавқеи устувор пайдо намуд.
Дар баробари ин ҳар гоҳ, ки ба саҳифаҳои заррини таърихи навини давлатдории миллии тоҷикон назар меафканем, сарфарозу ифтихорманд аз санаҳои муҳиму тақдирсоз хоҳем шуд, ки санаи 6- уми ноябри соли 1994 аз ҷумлаи онҳост.
Хурсандибахш аст, ки имрӯз мардуми шарифи тоҷику тоҷикистонӣ дар рӯзҳои таҷлили боз як санаи муҳими таърихӣ, 30-юмин солгарди қабули ҳуҷҷати тақдирсоз – Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доранд. Қабули Конститутсия низ аз дастовардҳои муҳими даврони соҳибистиқлолии кишварамон мебошад.
Қабули ин ҳуҷҷати муҳим дар таърихи давлатдории Тоҷикистони навин рӯйдоди бузургу тақдирсоз гардид. Зеро ин санади муқаддас истиқлолияти давлатии кишварро ба расмият дароварда, заминаҳои сиёсиву ҳуқуқӣ, самтҳои асосии таҳкиму пешрафти ояндаи онро мутобиқи меъёрҳои эътирофшудаи замони муосир муайян сохт.
Боиси қайд аст, ки Президенти кишвар таъмини ҳаёти осоишта, ташкили ҷамъияти шаҳрвандӣ, баланд бардоштани сатҳи зиндагӣ ва риояи қатъии ҳуқуқ ва озодиҳои ҳар як инсонро ҳамчун самт ва ҳадафи асосии сиёсати давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда, борҳо таъкид намудаанд, ки барои расидан ба ин ҳадафҳо нақш ва мароми Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ниҳоят муҳим аст.
Конститутсия – калимаи лотинӣ буда, маънои “муайян намудан”, “муқаррар кардан”-ро дошта, қонуни асосӣ, сарқонун (ё маҷмуи қонунҳои моҳиятан муҳим)-и давлат аст, ки неруи волои ҳуқуқиро доро буда, низоми сиёсӣ ва иқтисодии онро танзим намуда, принсипҳои ташкилӣ ва фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ, маъмурӣ, суд, ҳуқуқҳои асосӣ, озодӣ ва уҳдадориҳои шаҳрвандонро муқаррар менамояд.
Дар даврони Тоҷикистони шуравӣ бошад ҳамагӣ 4 маротиба Конститутсия қабул карда шудааст, яъне солҳои 1929, 1931, 1937 ва соли 1978.
Ниҳоят маротибаи аввал, дар даврони соҳибистиқлолии Ҷумҳурии Тоҷикистон санаи 6-уми ноябри соли 1994 Конститутсияи ҳозира қабул гардида, аксарияти ҳамватанони мо дар раъйпурсии умумихалқӣ ба тарафдории қабули Конститутсияи нави Ҷумҳурии Тоҷикистони соҳибистиқлол овоз дода, роҳи бунёди давлати демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявиро интихоб карданд.
Конститутсияи амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистоназ 10 боб ва 100 модда иборат аст.
Дар Конститутсия давлати иҷтимоӣ будани Тоҷикистон эълон шуда, дар моддаи 5-и он инсон, ҳуқуқ ва озодиҳои он арзиши олӣ эътироф шудааст.
Ҳаёт, қадр, номус ва дигар ҳуқуқҳои фитрии инсон дахолатнопазир буда, давлат ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрвандро эътироф, риоя ва ҳифз менамояд.
Ҳамчунин, дар боби дуюми Конститутсия на танҳо ҳуқуқ, озодӣ ва вазифаҳои шаҳрванд, балки инсон низ муаррифӣ шудааст.
Бо тақозои замон зарурияти даровардани тағйиру иловаҳо ба Конститутсия ба миён омада, пас аз қабули он се маротиба ислоҳоти конститутсионӣ гузаронида шудааст.
Аз ҷумла, бори аввал Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ сарчашмаи ҳуқуқӣ барои ворид намудани тағйироту иловаҳо ба Конститутсия гардида, барои амалӣ намудани нишондодҳои аз ин Созишнома ба миён омада, бобати такмил додани сохтори конститутсионию мустаҳкамгардонидани ҳокимияти судӣ ҳамчун шохаи сеюми ҳокимият ва аз мақомоти иҷроия ҷудо намудани он бори аввал ба Конститутсия 26 сентябри соли 1999 ба тариқи раъйпурсии умумихалқӣ тағйиру иловаҳо ворид шуданд.
Аз ин рӯ, аввалин маротиба дар Конститутсия, дар моддаи 9 нишон дода шудааст, ки ҳокимияти давлатӣ тавассути ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судӣ амалӣ мегардад.
Бори дигар ба хотири такмил додани сохтори конститутсионии ҳокимияти давлатӣ, аз ҷумла ташкил намудани парлумони думаҷлиса ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон 22 июни соли 2003 бо роҳи раъйпурсии умумихалқӣ тағйироту иловаҳо ворид гардиданд. Дар моддаи 48 омадааст, ки Маҷлиси Олӣ аз ду Маҷлис – Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон иборат аст.
Маротибаи сеюм, 22-юми майи соли 2016 тариқи райъпурсии умумихалқӣ ба қонуни асосии кишвар-Конститутсия як қатор тағйиру иловаҳо ворид гардид, ки омилҳои худро дошт.
Масалан, рушди устувору босуботи ҷомеа, бахусус ҷомеаи муосири Тоҷикистон тақозо менамояд, ки меъёрҳои Конститутсия пайваста такмил дода шаванд. Такмили меъёрҳои Конститутсия дар навбати худ талаб менамояд, ки қонунгузории амалкунанда низ такмил ёбад. Ин тағйироти Конститутсия барои рушди бемайлони соҳаҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии ҷомеа мусоидат мекунад.
Ба ҳамагон маълум аст, ки мақсади асосии роҳбарияти олии кишвар таъмини рушди устувору муттасили ҷомеа ва инкишофи бемайлони сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии он мебошад. Ин имкон медиҳад, ки мунтазам сатҳу сифати зиндагии мардум баланд бардошта шавад. Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайваста талош менамоянд, ки ҳар чи зудтар сатҳу сифати зиндагии халқ баланд гардида, Тоҷикистони азизамон боз ҳам ободтару зеботар гардад. Аз ин рӯ, тағйиру иловаҳои ба Конститутсия маротибаи сеюм воридгардида ҷиҳати амалӣ намудани ин мақсади олӣ мусоидат дорад ва он зина ба зина амалӣ гардонида мешавад.
Дар ҳамин замина бояд қайд намуд, ки ворид гардидани тағйиру иловаҳо ба Конститутсияи кишвар тақозои онро дорад то ҷомеа ва давлати Тоҷикистон боз ҳам бештар таҳкиму такмил ёбад, пеш равад ва халқи Тоҷикистон ба мақсадҳои олии худ ноил гардад.
Конститутсияи ҷумҳуриамон оини адолат мебошад. Он ҳамаро дар назди қонун ва суд баробар карда, аз тарафи давлат таъмин шудани ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон ва инсонро қатъи назар аз миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ ва мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ таҳсил ва молу мулк кафолат дода, баробарҳуқуқии мардон ва занонро муқаррар намудааст.
Барпо намудани давлати демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ, эҳтирому риоя ва ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон, таъмини амният ва суботу устувории ҷомеа, фароҳам овардани шароити мусоид барои зиндагии арзанда ва инкишофи озодонаи ҳар як шаҳрвандро тақозо менамояд.
Конститутсия ва муқаррароту меъёрҳои он дар ташаккулёбии низоми ҳуқуқӣ ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар пойдорӣ ва тақвияти камолоти давлатдорӣ аҳамияти муҳим дорад.
Қабули ин санади сарнавиштсоз барои Тоҷикистон аҳамияти муайянкунандаи таърихӣ дорад:
Аз ҷумла, қабули Конститутсияи нави Ҷумҳурии Тоҷикистони соҳибистиқлол асосҳои сохтори давлати дунявии демократиро муайян намуда, Тоҷикистонро ҳамчун давлати комилҳуқуқи узви ҷомеаи ҷаҳонӣ муаррифӣ намуд.
Ҳамчунин, Конститутсия тамоми мардуми шарафманди Тоҷикистонро сарҷамъ намуда, дар пойдор намудану ба низом овардани ҳамаи рукнҳои ҳокимияти давлатӣ саҳми шоиста гузошт.
Баъдан, ба ҳаёт татбиқ карда шудани меъёрҳо ва муқаррароти Конститутсияи Тоҷикистон, ба назаргирии анъанаҳо, таҷрибаи таърихӣ, шароитҳои миллӣ омили муҳимтарини барқарор ва пойдории сулҳ дар кишвари мо гардид.
Ниҳоят, дар Конститутсия демократӣ будани Тоҷикистон муаррифӣ шудааст, яъне халқ ҳамчун сарчашмаи ягонаи ҳокимияти давлатӣ шинохта шуда, он аломати асосии усули тозаи давлатдорӣ мебошад.
Мутобиқ ба Конститутсияи мазкур шаҳрвандони мамлакат бе мамоният дар умури давлатдорӣ ва ё бавоситаи интихоби вакили худ ширкат намуда, хоҳиш, дархост ва ақидаи худро озодона ифода менамоянд.
Дар Конститутсия на фақат асоси сиёсӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва идеологии ҷамъият, балки мавқеъ ва мароми инсон ва ҳар як шаҳрванд дар ҷамъияти озоди демократӣ муайян гардидааст.
Сохтори демократии ҷомеа бараъло намоён аст.Бахусус, товони зарарҳои моддӣ ва маънавие, ки шаҳрванд дар натиҷаи амали ғайриқонунии мақомоти давлатӣ мебинад, риоя шудани фарзияи бегуноҳӣ, ба манзил ҳуқуқ доштан ва дахолатнопазирии манзил, дар ҳаёти ҷамъиятӣ, сиёсӣ ва идораи давлат иштирок намудани ҳар фард, соҳиби моликият будан, ҳуқуқҳои гирифтани маълумот, таъмини иҷтимоӣ ва истифодаи ёрии тиббӣ, табобат ва ғайраро ҳифз менамояд.
Эълон доштани бунёди давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва ягона ва аз ҳама воло эътироф гардидани ҳуқуқу озодиҳои шахсият дар он аз мақомоти давлатӣ тақозо дорад, ки бо мақсади ҳифз, риоя ва таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, таъмини волоияти қонун, таҳкими қонуният ва тартиботи ҳуқуқӣ дар ҷомеа ҷиҳати муҳайё сохтани шароити арзандаи зиндагии ҳар як фард тадбирҳои судманд андешида, механизми воқеии тадбиқи онҳоро таъмин намоянд.
Воқеан халқи Тоҷикистонро бахту саодати бузурге насиб шудааст, ки соҳиби чунин Конститутсия мебошанд. Боиси ифтихор аст, ки коршиносони дақиқсанҷи як қатор давлатҳои пешрафтаву мутамаддини ҷаҳон ва созмонҳои бонуфузи байналмилалӣ, аз қабили Созмони Милали Муттаҳид ва Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар радифи 5 конститутсияи беҳтарини давлатҳои узви Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо эътироф намудаанд.
Воқеан ҳам, ҳаёти орому осоишта ва тартибу усули рушди конститутсионии ҷомеа тули 30-соли баъди қабули ин санади тақдирсоз бори дигар шаҳодати амалӣ шудани орзую ормонҳои мардуми сарбаланду соҳибфарҳанги тоҷик гашта, бештар аз он ҷараёни бонизому пурмаҳсули ҳаёти иҷтимоиву сиёсӣ ва иқтисодиву фарҳангии кишварро болу пари тоза бахшид.
Ба ин маънӣ, Конститутсия ба роҳи интихобкардаи давлати миллии тоҷикон амри қонунӣ бахшида, мафҳум, тасаввурот ва арзишҳои комилан навро поягузорӣ намуд.
Шарофати Истиқлоли давлатӣ, қабули Конститутсия ва ислоҳоти баъдинаи конститутсионӣ аст, ки ҳоло дар мамлакатамон дигаргуниҳои азиме, амсоли бунёди пулу шоҳроҳҳо, сохтмони неругоҳҳои барқӣ обӣ, нақбҳо, боғу киштзорҳои нав, марказҳои илмиву фарҳангӣ, фароғативу табобатӣ ба вуқуъ пайвастаанд.
Боиси шарафмандӣ ва шукргузориву сипосмандист, ки ҳоло ҷашни 30-юмин солгарди қабули волотарин ва муҳимтарин санади ҳуқуқии кишвар-Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар фазои сулҳу ваҳдат, оромию осоиштагӣ ва созандагию бунёдкорӣ истиқбол карда истодаем ва зимни ироаи Паёми худ 28 декабри соли 2023 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ин хусус махсус истода гузашта, дар заминаи таҷлили ин ҷашн соли 2024 ҳамчун “Соли маърифати ҳуқуқӣ” эълон карда шуд.
Ин ҳама ҳидояту роҳнамоиҳо дар остонаи ҷашни 30-юмин солгарди қабули ин бахтномаи миллат, ки ҷиҳати тарбияи худшиносии миллӣ, ифтихори ватандории аҳли ҷомеа нақши равшан ва арзишманд доранд, садоқат ва муҳаббати мардумро ба Ватани азиз, ормонҳои миллӣ, ҷонибдориву пуштибонӣ аз сиёсати пешгирифтаи Пешвои миллат ифода намуда, ҳар яки моро водор месозад, ки Конститутсияи давлати худ ва қонунҳои кишварро риояву эҳтиром намоем, волоияти қонунро дар тамоми ҷабҳаҳои ҳаёти ҷомеа таъмин созем. Зеро, оромию осоиштагӣ, сулҳу ваҳдат, зиндагии шоду рӯзгори обод аз он сарчашма мегирад.
Аз ин рӯ, самимона ҳар яки шуморо ба ин санаи фархунда, яъне 30-юмин солгарди қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон табрик намуда, барои ҳар як хонадони мардуми ин сарзамини қадима хушиҳои рӯзгорро таманно мекунам ва орзуи онро дорам, ки минбаъд низ солиёни дароз кишвари маҳбубамон таҳти сарварии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ободу зебо гардида, сулҳи комил дар саросари кишварамон ҳукмфармо бошад.
Таҷлили ин санаи фархунда муборак, ҳамдиёрони азиз!
Назарзода Аваз, прокурори вилояти Хатлон,
мушовири адлияи дараҷаи 1
Добавить комментарий
Ахбор
Дӯстӣ. Бунёди боз як иншооти соҳаи тандурустӣ 13:59Ҷ. Балхӣ. Бунгоҳи тиббии нав ифтитоҳ шуд 16:083 ДАЛЕЛ БАРОИ МУТОЛИАИ КИТОБ 13:56Намоиш-фурӯши китобҳо бахшида ба "Ҳафтаи китоби кӯдакону наврасони Тоҷикистон" 13:52СУХАНИ ТАБРИКИИ РАИСИ ВИЛОЯТИ ХАТЛОН ДАВЛАТАЛӢ САИД ДАР ЧОРАБИНИИ РӮЗИ ДАЪВАТШАВАНДА 13:47ПАДИДАИ БЕНАЗИР ДАР ХАТЛОН 13:43ИНСОНИ КОМИЛ, ТАБИБИ ҲОЗИҚ 13:16ПАЁМИ ТАБРИКИИ РАИСИ ВИЛОЯТИ ХАТЛОН ДАВЛАТАЛӢ САИД БА МУНОСИБАТИ ИДИ САИДИ ФИТР 16:34
Маҷаллаи №6-2019
Серхонандаҳо
Хатлон 109 нафақагири аз 100 сола боло дорад
ПЕШАИ ПУРИФТИХОР
ХАТЛОН: АЁДАТИ МОДАРИ 104-СОЛА ВА СОБИҚАДОРЕ, КИ 62 СОЛ ИНҶОНИБ ОМӮЗГОР АСТ
Тақдими 100 000 сомонӣ ба ғолибон
Таҷлили Рӯзи Модар дар Хатлон
Хатлон. 113- солагии матбуоти тоҷик таҷлил шуд
ХОВАЛИНГ. МАТБАА СОҲИБИ ДАСТГОҲИ ЗАМОНАВӢ ШУД
Дар шаҳри Бохтар 350 ҳазор гул шинонида шудааст
Ёвон. Майдончаи варзишӣ ифтитоҳ шуд
Пешвои миллат эҳёгари Наврӯз
